Jaki jest cel WISL?
Celem inwentaryzacji wielkoobszarowej jest ocena stanu lasów i kierunku zmian tego stanu w skali wielkoobszarowej. Inwentaryzacja ta ma za zadanie dostarczanie wiarygodnych informacji o lesie dotyczących w szczególności danych z zakresu struktury gatunkowej, wiekowej, stanu zdrowotnego oraz występowania szkód w lasach.
Wprowadzenie wielkoobszarowej inwentaryzacji stanu lasów (WISL) umożliwiło jednorodne opisanie struktury i wielkości zasobów w lasach wszystkich form własności, a cykliczne powtarzanie pomiarów pozwoliło na uchwycenie zmian zachodzących w lasach w skali całego kraju. WISL dostarcza wiarygodnych danych przede wszystkim z zakresu struktury powierzchniowej i miąższościowej (według gatunków oraz klas wieku), wielkości zasobów drewna martwego, stanu zdrowotnego i występujących szkód w lasach. Dodatkowo wyniki WISL są istotnym źródłem wiedzy o strukturze siedlisk, stanie młodego pokolenia, bieżącym przyroście miąższości drzewostanów oraz wielkości użytkowania głównego.
Inwentaryzacja wielkoobszarowa w I i II cyklu realizowana była według założeń zawartych w Instrukcji wykonywania wielkoobszarowej inwentaryzacji stanu lasu zatwierdzonej przez Ministra Środowiska. Instrukcja ta podkreśla, że potrzeba prowadzenia tego typu inwentaryzacji wynika wprost z Ustawy o lasach z dnia 28 września 1991 r. (tekst jednolity Dz. U. z 2014 r. poz. 1153, z 2015 r. poz. 349, 671, 1322).
Od kiedy trwają prace WISL?
Pilotażowe prace prowadzone były jeszcze w latach ’90 XX wieku. Wdrażanie do praktyki leśnej WISL rozpoczęło się w 2005 r. Pierwszy cykl WISL obejmował lata 2005-2009, drugi 2010-1014, trzeci 2015-2019, czwarty rozpoczął się w 2020 r. i potrwa do 2024 r. W chwili obecnej wykonujemy prace w ramach 4. roku IV cyklu WISL. Całość prac wykonuje Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej na podstawie umowy zawartej z Dyrekcją Generalną Lasów Państwowych.
| Cykl WISL | Rok 1 | Rok 2 | Rok 3 | Rok 4 | Rok 5 |
|---|---|---|---|---|---|
|
I cykl WISL
|
2005
|
2006
|
2007
|
2008
|
2009
|
|
I cykl WISL
|
2010
|
2011
|
2012
|
2013
|
2014
|
|
III cykl WISL
|
2015
|
2016
|
2017
|
2018
|
2019
|
|
IV cykl WISL
|
2020
|
2021
|
2022
|
2023
|
...
|
Metodyka w latach 2005-2014 (I i II cykl WISL)
Długość cyklu WISL wynosi 5 lat, co oznacza, że corocznie pomiary i obserwacje przeprowadzane są na około 20% stałych powierzchni próbnych, rozłożonych na terenie lasów całego kraju. Podstawą wyznaczania sieci tych powierzchni jest układ powierzchni obserwacyjnych (ICP Forest) przyjęty dla oceny uszkodzeń w lasach, zgodny z układem obowiązującym w Unii Europejskiej (tj. z siecią 16×16 km). Sieć tę na potrzeby WISL zagęszczono do układu 4×4 km (rys. 1), określając współrzędne powierzchni (dla wszystkich środków traktów oraz poszczególnych powierzchni w trakcie) w układzie odwzorowania WGS 84 oraz PUWG 1992.
Rys. 1. Ogólny układ powierzchni próbnych
Poszczególne powierzchnie próbne rozmieszczone są schematycznie w układzie tzw. traktów, czyli grup powierzchni. W obrębie każdego traktu (w kształcie litery „L”) zlokalizowane jest 5 powierzchni próbnych, rozłożonych co 200 m (rys. 2). W I i II cyklu pomiary wykonywane były na każdej powierzchni, która leżała na gruncie figurującym jako las (Ls) w ewidencji gruntów i budynków.
Rys. 2. Układ traktu na tle przykładowego podziału powierzchniowego
W zależności od inwentaryzowanej cechy pomiary wykonuje się na jednej z dwóch kołowych, współśrodkowych, powierzchni próbnych – A lub B (rys. 3 i rys. 4). Na powierzchni
A przeprowadza się inwentaryzację drzew i krzewów żywych oraz martwych stojących, które osiągnęły 70-milimetrowy próg pierśnicy, martwych drzew leżących, które mają co najmniej 100 mm w grubszym końcu oraz pniaków, których średnica (bez kory) jest równa lub większa od 100 mm. Na powierzchni B przeprowadza się pomiary i obserwacje młodego pokolenia, tzn. drzew i krzewów o pierśnicy mniejszej niż 70 mm. W I i II cyklu wielkość powierzchni A zależała od wieku gatunku panującego i budowy pionowej drzewostanu. W III cyklu WISL ujednolicono wielkość wszystkich powierzchni do 4 arów.
SCHEMAT POWIERZCHNI WISL
I i II cykl WISL
Rys.3. Wielkość podstawowych powierzchni próbnych w I i II cyklu
Typ A
r1 – promień 7,98 m, powierzchnia 2 a
r2 – promień 11,28 m, powierzchnia 4 a
r3 – promień 12,62 m, powierzchnia 5 a
Typ B
r4 – promień 0,56 m
r5 – promień 2,59 m
III cykl WISL
Rys.4. Wielkość podstawowych powierzchni próbnych w III cyklu
Typ A
r1 – promień 11,28 m, powierzchnia 4 a
Typ B
r2 – promień 0,56 m
r3 – promień 2,59 m
SZKIC POWYKONAWCZY
Legenda
Zmiany metodyki prac w III cyklu
W trzecim cyklu WISL, który rozpoczął się w 2015 r., wprowadzono zmiany w metodyce wykonywania prac terenowych (Instrukcja III cyklu WISL). Najważniejszą z nich jest rozszerzenie inwentaryzacji o lasy, które w ewidencji gruntów i budynków figurują jako grunty nieleśne, a są pokryte roślinnością leśną, o zwartej powierzchni, co najmniej 0,1 ha i pokryciu powierzchni koronami drzew wynoszącym co najmniej 10%. Obszarów tych nie uwzględniano w pierwszym i drugim cyklu WISL. Drugą istotną zmianą w metodyce wykonania prac terenowych jest przyjęcie stałej wielkości powierzchni próbnych, wynoszącej 4 ary, niezależnie od wieku i budowy pionowej drzewostanu. Zachowanie generalnych zasad wykonywania inwentaryzacji umożliwia porównywanie wyników WISL między wszystkimi cyklami.
Wyniki
Jeśli chcesz zobaczyć skrót najważniejszych informacji zawartych w raporcie z prac WISL po III cyklu, przejdź do strony z wynikami.